Zou voor de oprichting van de NNV een artikel van voorzitter NNV kunnen vragen. Hij kan dat dan combineren met zijn algemene inleiding op 90 jaar NNV en ook een visie op de toekomst kunnen geven Beste groet Herman de Lang
2010/5/3 Claud Biemans claud@frontlinie.nl
Beste redactieleden,
Hieronder een uitgewerkt plan voor de serie over de initiatiefnemers en eerste bestuursleden, om op te nemen in het tijdschrift vanaf eind december 2010.
Ik stel me voor dat het een reeks van 13 artikelen wordt met een lengte van 1500 woorden. De eerste 1100 woorden gaan dan over de wie de persoon was en wat de persoon voor de NNV heeft betekend. In 400 woorden volgt dan een vooruitblik voor de komende 10 jaar op het vakgebied van de persoon. Wat vinden jullie daarvan?
Hieronder geef ik voor de minder bekende personen een korte schets, voorzover ik iets kon vinden. Dan geef ik een suggestie voor een auteur en via welke redacteur we iemand kunnen benaderen. Kijk hieronder even of je naam voorkomt en of dat gaat lukken. Als je naam niet voorkomt en je hebt goede contacten, graag even melden bij Claud.
Gilles Holst zou als initiatiefnemer en eerste voorzitter als eerste aan de beurt moeten komen. De volgorde van de rest is min of meer willekeurig. We zouden de auteurs van latere afleveringen allemaal een deadline van 1 januari 2010 kunnen geven, zodat er veel ruimte is om de artikelen in te plannen.
In het januarinummer van 2011 zou ook een *stuk over de oprichting van de NNV* kunnen komen. Wie heeft een suggestie voor een auteur? Deadline 1 oktober 2010. Algemene info over de oprichting van de NNV: http://www.nikhef.nl/~ed/NNV/AANVANG/nnvstart.html
Ik zal voorlopig de coördinatie van de serie op me nemen.
Groeten, Claud
*Aflevering 1 (verschijnt eind december 2010) * *Gilles Holst (1886 - 1968), initiatiefnemer en eerste voorzitter NNV,* Vanaf 1914 was Holst werkzaam bij Philips' Gloeilampenfabrieken te Eindhoven, en werd de eerste medewerker en directeur van het NatLab. Holst had een goede neus om te beoordelen of een bepaald gebied van natuurwetenschappelijk onderzoek rijp was voor technische toepassing. Zo stimuleerde hij onderzoek op het gebied van gasontladingen, radiobuizen, röntgenbuizen, fotocellen, en van de emissieverschijnselen die daarin een rol spelen. Holst zag ook de mogelijkheden van radio als communicatiemiddel. In het midden van de jaren dertig zette hij een sterke groep aan het werk op het gebied van de elektrische en magnetische eigenschappen van de vaste stof, omdat hij oordeelde dat de nieuwe kwantummechanica de weg had geopend tot voldoende inzicht. De KNAW kent sinds 1939 elke vier jaar de Gilles Holstprijs toe aan eminente onderzoekers die werkzaam zijn op het grensvlak van schei- en natuurkunde. Holst Centre honors the name of Gilles Holst by carrying on this talent and bridging the gap between its academic and industrial partners.
Auteur: Iemand van het Natlab, via Richard Engeln of Jos van Haaren? Deadline: 1 oktober 2010
*Aflevering 2 (verschijnt eind januari 2011)* *Hermannus Haga (1852-1936) initiatiefnemer*
Haga heeft zich vooral toegelegd op onderzoek naar de aard en de polarisatietoestand van röntgenstralen, waarvan het bestaan net was ontdekt. Als hoogleraar heeft hij het Natuurkundig Laboratorium opgericht. Zijn proefondervindelijke aanpak van zijn onderzoekingen die hij ook in zijn colleges toepaste, betekende een hervorming van het natuurkundig onderwijs. *http://www.rug.nl/museum/geschiedenis/hoogleraren/haga* http://www.rug.nl/museum/geschiedenis/hoogleraren/haga
Auteur: Iemand uit Groningen via Aernout van Enter? Deadline: 1 november 2010
*Aflevering 3 (verschijnt eind februari 2011)* Ewoud van Everdingen (1873 - 1955) *initiatiefnemer* Nederlandse natuurkundige, meteoroloog, oceanograaf en klimatoloog. Van Everdingen studeerde wis- en natuurkunde in Leiden en promoveerde daar in 1897 bij Kamerlingh Onnes op het proefschrift Metingen over het verschijnsel van Hall en de toename van den weerstand in het magnetisch veld. Daarna was Van Everdingen assistent van Kamerlingh Onnes op het Leidse natuurkundig laboratorium en van 1900 tot 1910 privaatdocent in de natuurkunde. In 1903 trad hij in dienst van het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (KNMI) in De Bilt als directeur. Van 1907 tot 1938 was hij hoofddirecteur. In 1910 werd hij benoemd tot buitengewoon hoogleraar in de meteorologie, klimatologie en oceanografie aan het Geografisch Instituut van de Universiteit Utrecht. In 1921 werd hij verkozen tot lid van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, (KNAW).
Auteur: Iemand van KNMI via Peter Siegmund? Deadline: 1 december 2010
*Aflevering 4 (verschijnt eind maart 2011)* HAAS, Marc de (1866-1951) *initiatiefnemer*
In 1893 assistent voor natuurkunde bij Lorentz, in 1895 leraar natuurkunde aan de HBS te Zierikzee en in 1897 te Amersfoort. In hetzelfde jaar volgde zijn benoeming tot docent aan de Polytechnische School te Delft als opvolger van R. Sissingh. Hij aanvaardde dit ambt op 8 november 1897 met een rede: De natuurkunde en de techniek ([S.l.], 1897). Toen de Polytechnische School in 1904 werd omgezet in de Technische Hoogeschool werd De Haas benoemd tot gewoon hoogleraar in de toegepaste natuurkunde. Tijdens zijn hoogleraarschap - hij was in 1919/1920 tevens rector magnificus - lag het accent meer op het onderwijskundige dan het zuiver wetenschappelijke vlak, al kunnen van het laatste aspect onderzoekingen met J.W. Gilthay over de beweging van de kam van de viool (1909) en met L.H. Siertsema metingen over de brekingsindices en dispersies van gassen onder hoge druk (1911) genoemd worden. De Haas speelde een grote rol bij de opbouw van het natuurkundeonderwijs in Delft. *http://www.inghist.nl/Onderzoek/Projecten/BWN/lemmata/bwn2/haas* http://www.inghist.nl/Onderzoek/Projecten/BWN/lemmata/bwn2/haas
Auteur: Iemand van KNMI via Lodewijk Arntzen? Deadline: 1 januari 2011
*Aflevering 5 (verschijnt eind april 2011)* JULIUS, Willem Henri (1860-1925) *initiatiefnemer*
Het wetenschappelijk werk van Julius ligt geheel op het gebied van de zonneverschijnselen (staalbreking in de zonneatmosfeer, ongelijke verschuiving van de zonnelijnen, e.d.). Hij nam deel aan verschillende expedities voor het waarnemen van zonsverduisteringen (Sumatra, 1901; Burgos, 1905; Maastricht, 1912) en verbleef enige tijd op het Mount Wilson observatorium in Californie (1907). Zijn zonnetheorie ging uit van de gedachte dat het ons door de zon toegezonden licht een verstrooiing en breking heeft ondergaan in de buitenste lagen van de zon zelf. Hij gaf een verklaring van het feit dat de roodverschuiving van het middelpunt van de zon naar de rand toeneemt (1909), een verschijnsel van groot belang in verband met de vraag of de door A. Einstein uit zijn relativiteitstheorie afgeleide roodverschuiving al of niet bestaat. In 1911 deed Julius een vergeefse poging Einstein als opvolger van de overleden C.H. Wind naar Utrecht te krijgen. De correspondentie hierover, alsmede brieven tussen Einstein en Julius over zonnefysica, bevinden zich in het Utrechts Universiteitsmuseum. Einstein noemde Julius 'one of the most original exponents of solar physics' (The Astrophysical Journal 63 (1926) 196). Julius' (achterhaalde) theoretische opvattingen zijn samengevat in zijn Leerboek der zonnephysica, dat na zijn dood door zijn leerling en medewerker M. Minnaert in 1928 is uitgegeven. *http://www.inghist.nl/Onderzoek/Projecten/BWN/lemmata/bwn2/julius* http://www.inghist.nl/Onderzoek/Projecten/BWN/lemmata/bwn2/julius
Auteur: Iemand van UU of UvA (Anton Pannekoek Instituut?) via Vincent Icke? Deadline: 1 februari 2011
*Aflevering 6 (verschijnt eind mei 2011)* Heike Kamerlingh Onnes (1853 - 1926) *initiatiefnemer*
Auteur: Dirk van Delft via Rob van den Berg? Deadline: 1 maart 2011
*Aflevering 7 (verschijnt eind juni 2011)* H.A. Lorentz (1853 - 1928) *initiatiefnemer*
Auteur: Herman de Lang of iemand van Instituut Lorentz via Frans van Lunteren? Deadline: 1 april 2011
*Aflevering 8 (verschijnt eind juli 2011)* L.S. Ornstein (1880 - 1941) *initiatiefnemer*
In 1909 werd hij benoemd tot lector in de wiskundige natuurkunde aan de Universiteit van Groningen. In 1914 werd hij gewoon hoogleraar in de theoretische fysica aan de Universiteit Utrecht als opvolger van Peter Debye. Hij aanvaardde dit ambt op 25 januari 1915 met een oratie over Problemen der kinetische theorie van de stof. Wegens ziekte van Willem Henri Julius werd hij in 1920 tijdelijk directeur van het natuurkundig instituut te Utrecht en na de dood van Julius in 1925 directeur. Vanaf 1921 breidde hij het natuurkundig laboratorium uit, dat op 9 februari 1926 geopend werd. Hij hield zich bezig met vele gebieden van de experimentele en theoretische natuurkunde, onder meer spectroscopie, vloeibare kristallen, statistische mechanica, biofysica en praktische zaken als verlichting van musea. Hij stimuleerde samenwerking met de industrie en leidde vele (94!) promovendi op. Samen met Uhlenbeck leidde hij de formule voor het statistische Ornstein- Uhlenbeckproces af. Tijdens de Duitse bezetting in de Tweede Wereldoorlog werd Ornstein wegens zijn joodse afkomst in november 1940 als hoogleraar ontslagen en de toegang tot zijn laboratorium ontzegd.
Auteur: iemand van UU via Koos Gubbels? Deadline: 1 mei 2011
*Aflevering 9 (verschijnt eind augustus 2011)* P. Zeeman (1865 - 1943) *initiatiefnemer*
Zeeman was hoogleraar natuurkunde aan de Universiteit van Amsterdam vanaf 1900. In 1908 werd hij directeur van het Natuurkundig instituut aldaar. In 1902 deelde hij met Hendrik Lorentz de Nobelprijs voor zijn ontdekking van het Zeemaneffect.
Auteur: iemand van UvA via Bram Wouters? Deadline: 1 juni 2011
*Aflevering 10 (verschijnt eind september 2011)* P.H. van Cittert, *eerste secretaris-penningmeester*
Werkzaam op het Physisch Laboratorium van de Rijksuniversiteit Utrecht. Het Utrechts Universiteitsmuseum start in 1918 nadat natuurkundige dr. P. H. van Cittert een grote verzameling natuurwetenschappelijke instrumenten aantreft op de zolder van het toenmalige fysisch laboratorium.
Auteur: iemand van Utrechts Universiteitsmuseum via ? Deadline: 1 juli 2011
*Aflevering 11 (verschijnt eind oktober 2011)* F. Zernike (1888-1966), *bestuurslid eerste bestuur*
Nederlands natuurkundige die in 1953 de Nobelprijs voor de Natuurkunde ontving voor zijn uitvinding van de fasecontrastmicroscoop. Met dit instrument, een aanvulling op de gewone microscoop, kan het inwendige van levende cellen zichtbaar worden gemaakt. Tevoren was dit onmogelijk omdat voor de gewone microscopie dodelijke kleurstoffen onontbeerlijk waren.
Auteur: Klaas van Berkel via Frans van Lunteren? Deadline: 1 augustus 2011 [Klaas van Berkel, Frits Zernike 1888 - 1966 In: K. van Berkel, A. van Helden en L.Palm ed., A History of Science in The Netherlands. Survey, Themes and Reference (Leiden: Brill, 1999) 609 - 611.]
*Aflevering 12 (verschijnt eind november 2011)* J.M. Burgers (1895-1981), *bestuurslid eerste bestuur*
Dutch physicist and the brother of the physicist W. G. Burgers. Burgers studied in Leiden under Paul Ehrenfest, where he obtained his PhD in 1918. He is credited to be the father of Burgers' equation, the Burgers vector in dislocation theory and the Burgers material in viscoelasticity. Jan Burgers was one of the co-founders of the International Union of Theoretical and Applied Mechanics (IUTAM) in 1946, and was its secretary-general from 1946 until 1952.
Auteur: G Ooms Scientific Director of the J.M. Burgerscentrum via Miriam Blaauboer? Deadline: 1 september 2011
*Aflevering 13 (verschijnt eind december 2011)* H.G. Cannegieter (1895-1981), *bestuurslid eerste bestuur*
De Nederlandse pionier op het gebied van de aërologie.
Auteur: iemand van het KNMI via Peter Siegmund? Deadline: 1 oktober 2011
^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ Claud Biemans Frontlinie Communicatie Oostelijke Handelskade 54 hs 1019 BP Amsterdam 06-44566395 020-4191866 www.frontlinie.nl
Ntvnredactieleden mailing list Ntvnredactieleden@nikhef.nl https://mailman.nikhef.nl/mailman/listinfo/ntvnredactieleden